100 ազգի պաշտպան-հերոս, 100 արծիվ․․․Ազգի համար նահատակված զինվորների մասին այս պատմությունը ցնցել է ամբողջ աշխա րհը։Հարյուր զինվոր, որոնք իրենց կյանքը զոհաբերել էին իրենց երկրի համար, թաղված էին կողք կողքի, շարք առ շարք, նույնական սպիտակ գերեզմանաքարերի տակ։ Յուրաքանչյուրը կրում էր անուն, ազգանուն և նույն մահվան ամսաթիվը։ Այն օրը, երբ նրանք միասին մեկնեցին՝ պաշտպանելով իրենց հողը։
Աշուն։
Սառը քամին փչեց չոր տերևները, և սրտաճմլիկ լռություն տիրեց գերեզմանատանը։ Հարազատները լուռ կանգնած էին՝ ոմանք ծաղիկ ներով, ոմանք լուսանկարներով, ոմանք պարզապես ցավով աչքերում։Երբ լռության պահ հայտարարվեց, նույնիսկ ծառերի վրա գտնվող թռչունները լռեցին։ Եվ հանկարծ՝ մի ձայն, որը նման էր հսկայական թևերի շրշյունի։ Մարդիկ նայեցին վերև… և չէին կարողանում հավատալ իրենց աչքերին։
Արծիվները իջան երկնքից։ Մեկը մյուսի հետևից, վեհաշուք և հանգիստ, նրանք իջան ուղիղ գերեզմանաքարերի վրա։ Հարյուր թռչուն ներ և հարյուր քարեր։ Յուրաքանչյուրը զբաղեցրեց իր տեղը։Ոչ ոք չշարժվեց։ Երեխաները շունչները պահեցին, մեծահասակները՝ կլա նված։ Արծիվները թևերը բացեցին, կարծես ողջունում էին։
Որոշ ժամանակ նրանք պարզապես նստեցին այնտեղ՝ հպարտորեն, լուռ, կարծես պահում էին ընկածների խաղաղությունը։ Երբ արար ողությունն ավարտվեց, թռչունները՝ կարծես անտեսանելի ազդանշանի ներքո, սկսեցին բարձրանալ երկինք։ Սկզբում մեկը, հետո երկ ուսը, ապա տասնյակները։ Մի քանի րոպե անց տապանաքարերը կրկին մենակ մնացին։
Մարդիկ լաց էին լինում։ Ոմանք խաչակնքվեցին, ոմանք շշնջացին աղոթքներ, ոմանք նկարահանեցին տեսարանը՝ չկարողանալով հավ ատալ, որ այդ ամենը իրական է։ Քաղաքում անմիջապես լուրեր տարածվեցին, որ զինվորների հոգիները վերադարձել են արծիվների տեսքով, կարծես երկինքն էր եկել նրանց հրաժեշտ տալու։
Հետագայում թռչնաբանները բացատրեցին, որ ամեն ինչ պարզ է. մարմարե սալերը տաքացել էին արևի տակ, և ցուրտ օրը թռչունները ջերմություն էին փնտրում և հաստատվել էին հենց այնտեղ։Բայց ոչ ոք չէր ուզում հավատալ, որ դա պատահականություն է։ Որովհետև երբեմն սիրտը գիտի, որ հրաշքներ տեղի են ունենում։
Եվ գուցե այդ օրը արծիվները իսկապես չեկան տաքանալու…Այլ՝ իրենց թևերը խոնարհելու նրանց առջև, ովքեր մի ժամանակ իրենց թևերը բացեցին ուրիշների համար։
